Hơn 20 hộ dân là thành viên Tổ hợp tác sản xuất bưởi da xanh ở xã Hòa nghĩa (Chợ Lách), trồng diện tích khoảng 10 ha, đang phấn khởi, chờ ngành chức năng đến thanh tra nội bộ lần hai để cấp giấy chứng nhận quy trình sản xuất đạt tiêu chuẩn Viet GAP. Ông Cổ Thượng Lộc (Tư Cẩm)- Tổ trưởng tổ hợp tác cho biết, tổ có 39 hộ tổ viên, mỗi tổ viên có diện tích đất trồng bưởi da xanh từ 2 công đến 1 ha. Hiện có hơn 20 hộ áp dụng quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn Viet GAP cơ bản đạt, đề nghị cấp giấy chứng nhận, số còn lại sẽ thanh tra công nhận sau. Theo Tư Cẩm, vào tháng 6-2008, cán bộ Phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Chợ Lách phối hợp với đoàn thể xã Hòa Nghĩa trực tiếp gặp gỡ hộ dân trồng bưởi da xanh tuyên truyền, vận động tham gia tổ hợp tác sản xuất theo tiêu chuẩn Viet GAP. Qua đó, phần lớn hộ trồng bưởi nhận thức ý nghĩa và sự cần thiết của quy trình sản xuất Viet GAP, đáp ứng xu hướng yêu cầu thị trường.

Tiêu chuẩn GAP nâng cao giá trị trái bưởi da xanh.

6 tháng sau, Viện nghiên cứu Cây ăn qủa Miền Nam, đơn vị tài trợ cho dự án đến tiếp cận và chuyển giao khoa học kỹ thuật cho hộ trồng bưởi. Tư Cẩm nhớ lại: Từ lối sản xuất truyền thống chuyển sang sản xuất theo quy trình, nhiều hộ cảm giác bị gò bó. Mưa dầm thấm sâu, anh em thích nghi dần. Tổ duy trì cuộc họp hàng tháng, có cán bộ của Viện nghiên cứu Cây ăn quả Miền Nam, Phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Chợ Lách, Hội nông dân xã Hòa Nghĩa tham dự. Các cuộc họp đều tham quan vườn và trực tiếp hướng dẫn, trao đổi những kiến thức, cách chăm sóc, phòng trừ sâu hại cho từng trường hợp cụ thể. Tư Cẩm lôi một sắp hồ sơ ghi chép ra và nói: Em xem, đây là Hồ sơ sản xuất bưởi da xanh an toàn. Nhà vườn phải ghi nhật ký sản xuất, nhật ký sử dụng phân thuốc, công việc thực hiện hàng ngày, người thực hiện, ghi chú, đề xuất. Nhật ký sử dụng phân thuốc: ghi tên thuốc, liều lượng thuốc, lượng sử dụng/diện tích, loại máy/dụng cụ phun xịch, tên người phun. Nhật ký mua thuốc bảo vệ thực vật: loại thuốc, số lượng, đơn giá, người bán, địa chỉ, lượng xuất kho, lượng tồn kho, hạn sử dụng, thời gian cách ly. Nhật ký sử dụng phân bón/chất kích thích sinh trưởng: lô, thửa, diện tích, loại phân bón/chất kích thích sinh trưởng sử dụng, công thức sử dụng, số lượng, cách bón, thời gian dự kiến thu hoạch. Nhật ký mua phân bón/chất kích thích sinh trưởng: tên phân bón/chất kích thích sinh trưởng, số lượng, đơn giá, người bán và địa chỉ, lượng xuất kho, lượng tồn kho. Tất cả những tác động đến cây trồng đều phải ghi chép, nông dân phải chỉnh sửa nhiều lần, nay mới thạo.

Sản xuất theo tiêu chuẩn Viet GAP, phần lớn phải thay đổi cách sản xuất theo thói quen; riêng xây dựng nhà vệ sinh tự hoại và kho chứa phân thuốc đòi hỏi phải có kinh phí. Nhưng nhiều hộ kinh tế khó khăn và chưa được sự bảo lãnh vay vốn, nên chưa đủ điều kiện để đề nghị được công nhận. Bên cạnh đó, quy trình sản xuất theo tiêu chuầnViet GAP còn hướng đến việc bảo vệ sức khỏe cho người sản xuất và người tiêu dùng. Nhà vườn phải trang bị đầy đủ bảo hộ lao động khi bón phân, phun thuốc chăm sóc cây trồng và quan tâm bảo vệ môi trường. Phân thuốc bón cho cây phải cách ly từ 15 ngày trở lên mới tiến hành thu hoạch, không để còn dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng.

Quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn Viet GAP đòi hỏi khá nghiêm ngặt đối với người trực tiếp sản xuất. Nhưng đến thời điểm này, hiệu quả mang lại thấy rất rõ. Cây trồng phát triển tươi tốt, năng suất trái tăng từ 10-15%. 1 ha vườn bưởi của Tư Cẩm trồng 6-7 năm tuổi, mỗi công trồng 40 cây, cây cách cây 4 mét. Bưởi trồng cho trái rải đều trong năm, trái thu hoạch trung bình 40 kg/cây/năm. Đa phần trái bưởi thu hoạch đạt loại 1 (từ 1,2 kg/trái trở lên), kế đến là loại 2 (dưới 1,2-1kg/trái) và 10% bưởi dạt. Cứ 15 ngày thương lái đến vườn thu mua bưởi một lần. Hiện bưởi loại 1 giá từ 33.000-35.000 đồng/kg, loại 2: 27.000 đồng/kg, bưởi dạt giá từ 4.000-10.000 đồng/kg. Để bưởi đạt loại 1, nhiều nhà vườn đã mạnh dạn loại bỏ chỉ giữ lại 1 trái/chùm ngay từ khi còn nhỏ. Tư Cẩm lý giải: không nên giữ lại nhiều trái/chùm, bưởi loại 1 giá chênh lệch rất nhiều so với loại 2 và bưởi dạt, vẫn đảm bảo lợi nhuận cao trên diện tích đất trồng.

Ông Lê Văn Đơn-Phó Trưởng trưởng Phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Chợ Lách cho biết, hiện nay diện tích đất trồng bưởi da xanh của huyện đạt gần 1.000 ha. Nội bộ người trồng bưởi đã liên kết, hình thành nhiều tổ sản xuất. Tổ liên kết sản xuất bưởi da xanh Hòa Nghĩa được chướng nhận sản xuất đạt tiêu chuẩn Viet GAP là điều kiện để nhân rộng các tổ khác. Cũng theo ông Đơn, UBND tỉnh có công văn chỉ đạo tiếp tục phát triển bưởi da xanh đến năm 2010, theo hướng phục hồi diện tích đất trồng bưởi thâm canh, xây dựng mô hình tăng năng suất và liên kết tiêu thụ sản phẩm, sản xuất hướng đến thị trường tiêu thụ.

Minh Quốc